انجام اکوی قلب جنین در چه شرایطی ضروری است؟
اکوی قلب جنین یا اکوکاردیوگرافی جنین روشی غیرتهاجمی برای بررسی دقیق ساختار و عملکرد قلب جنین است. انجام این تست برای همهی مادران لازم نیست؛ اما در برخی موارد که شک به عدم تکامل قلب باشد، از این روش تشخیصی استفاده میشود. در این مقاله به بررسی انواع اکو قلب جنین، روشهای انجام آن و موارد ضروری انجام اکو قلب جنین میپردازیم.
فهرست آنچه میخوانید:
اکوی قلب جنین چیست؟
بیماری قلبی مادرزادی شایعترین ناهنجاری قلبی در نوزاد انسان است که تقریباً از هر 1000 تولد ۸ تا ۹ مورد را تشکیل میدهد.[۱]
اکو قلب جنین یک ابزاری برای غربالگری آناتومی قلب جنین است. این فرآیند مشابه سونوگرافی است که به پزشک اجازهی بررسی ساختار و عملکرد قلب جنین را میدهد. اکوی قلب جنین معمولاً در سهماههی دوم بارداری و بین هفتهی ۱۸ تا ۲۴ بارداری انجام میشود.
در این روش از امواج صوتی استفاده میشود. سپس این امواج صوتی با دستگاهی خاص تجزیهوتحلیل میشوند و تصویری از ساختار قلب جنین فراهم میکنند. این تصویر اطلاعاتی در مورد چگونگی شکلگیری ساختار قلب جنین و عملکرد آن در اختیار پزشک قرار میدهد.
بیشترین کاربرد اکوی قلب جنین در سهماههی دوم بارداری است.
انواع اکوکاردیوگرافی قلب جنین
معمولاً اکوکاردیوگرافی قلب جنین به دو روش اکوکاردیوگرافی شکمی و اکوکاردیوگرافی ترانس واژینال انجام میشود.
اکوکاردیوگرافی شکمی قلب جنین
اکوکاردیوگرافی شکمی شبیه سونوگرافی است. در این روش مادر باردار بر روی تخت دراز میکشد. سپس تکنسین سونوگرافی مقداری ژل مخصوص بر روی پوست ناحیهی شکم میزند. این ژل اصطکاک پوست را کاهش میدهد و به ارسال بهتر امواج صوتی کمک میکند.
سپس امواج صوتی با فرکانس بالا به بدن ارسال میشود و پس از برخورد با قلب جنین تصاویری از قلب جنین در کامپیوتر شکل میگیرد.
اکوکاردیوگرافی ترانس واژینال قلب جنین
در اکوکاردیوگرافی ترانس واژینال باید ناحیه کمر و ناحیه تناسلی برهنه شود. سپس تکنسین یک مبدل را وارد واژن میکند. این مبدل از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از قلب جنین استفاده میکند. اکوکاردیوگرافی ترانس واژینال معمولاً در اوایل بارداری انجام میشود و تصویر دقیقتری از قلب جنین فراهم میکند.
اکو قلب جنین در مواردی مانند سابقهی بیماریهای قلبی، ابتلا به بیماریهای خاص، سابقهی مصرف داروهای خاص یا سوءمصرف مواد و الکل حین بارداری تجویز میشود.
علت انجام اکوی قلب جنین چیست؟
اغلب سونوگرافی ساختار و تکامل حفرات قلب جنین را نشان میدهد. البته همهی زنان باردار نیاز به انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین ندارند. در موارد زیر متخصص زنان معمولاً درخواست انجام اکو قلب جنین را میدهد.
- درصورتیکه نتایج بررسیهای قبل قطعی نباشند یا جنین دچار ضربان قلب غیرطبیعی باشد.
- جنین در معرض ناهنجاریهای قلبی یا سایر بیماریها باشد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیمارهای قلبی وجود داشته باشد.
- سابقه داشتن فرزند با مشکلات قلبی وجود داشته باشد.
- در دوران بارداری مواد مخدر یا الکل مصرف شده باشد.
- مصرف برخی داروها مانند داروی صرع یا درمان آکنه که باعث نقص و بیماری قلبی در جنین میشود.
- ابتلا به بیماریهایی مانند سرخجه حین بارداری، دیابت نوع یک، فنیل کتونوری و لوپوس
درصورتیکه هر یک از موارد بالا شامل شما میشود، با دکتر زنان دربارهی لزوم اکو قلب جنین مشورت کنید.
تفاوت اکوکاردیوگرافی جنین با سونوگرافی
اکوی قلب جنین یک روش ارزیابی قلب جنین در دوران بارداری است. همانطور که اشاره کردیم در این روش یک مبدل بر روی پوست شکم حرکت داده میشود. امواج صوتی از طریق پوست مادر به بافت قلب جنین میرسد و تصاویری از ساختار قلب جنین و عملکرد آن فراهم میکند.
سونوگرافی نیز همانند اکو قلب جنین روشی است که از امواج صوتی برای تهیه تصاویر از جنین در رحم استفاده میشود. تصاویر سونوگرافی میزان رشد و نمو و وضعیت کلی جنین را نشان میدهد.
برخلاف سونوگرافی که برای بررسی وضعیت جنین، میزان رشد و آناتومی بدن جنین انجام میشود، اکو قلب جنین بهطور ویژه ساختار و عملکرد قلب جنین را بررسی میکند. معمولاً زمان انجام سونوگرافی کوتاهتر از اکوی قلب جنین است. همچنین بهتر است نتیجهی اکو قلب جنین را پزشک متخصص قلب کودکان بررسی کند.
کلام آخر دکترساینا
اکو قلب جنین به والدین کمک میکند تا از تکامل مناسب فرزند خود اطمینان حاصل کنند. چنانچه سابقهی بیماریهای قلبی در خانوادهی شما یا در فرزندان قبلی شما وجود دارد، چنانچه به بیماریهای خاصی مبتلا هستید یا دارو مصرف میکنید حتماً پزشک را در جریان این موارد بگذارید و دربارهی لزوم انجام اکو قلب جنین بپرسید. میتوانید همین حالا از بهترین پزشکان دکترساینا مشاوره دریافت کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و بارداری کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص بارداری ارتباط آنلاین با متخصص بارداریسؤالات متداول
اکو قلب جنین در همهی زنان باردار ضروری نیست. اکو قلب روشی بیخطر برای ارزیابی ساختار قلب جنین است و معمولاً در شرایطی که نتایج سونوگرافی قطعی نباشد یا ضربان قلب جنین غیرطبیعی باشد ضروری است.
همچنین در مواردی که مادر باردار سابقهی تولد نوزاد با نقص قلبی یا مصرف داروهای غیرمجاز یا نوشیدن الکل در دوران بارداری داشته باشد انجام اکوی قلب جنین ضروری است.
انجام اکو قلب جنین معمولاً برای افرادی که سابقهی خانوداگی بیماریهای قلبی دارند، افرادی که به بیماریهای خاص مبتلا هستند، افرادی که داروهای خاص مصرف میکنند یا سوءمصرف مواد دارند توصیه میشود.
اکوکاردیوگرافی قلب جنین معمولاً در سهماهه دوم و در هفته ۱۸ تا ۲۴ بارداری انجام میشود.
اکو قلب جنین به دو روش شکمی و ترانس واژینال صورت میگیرد. نحوهی انجام روش شکمی بسیار شبیه سونوگرافی ناحیهی شکم است. در روش ترانس واژینال پروب از طریق واژن به بدن مادر وارد میشود. انجام هر یک از این دو روش بستگی به ماه بارداری و تشخیص پزشک دارد.
اکو قلب جنین یک آزمایش غیرتهاجمی و کاملاً ایمن است و هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد و ممکن است بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یا بیشتر طول کشد.
اکو قلب جنین در مراکز تصویربرداری و سونوگرافی انجام میشود. برای تحلیل نتیجهی اکو از فوق تخصص قلب کودکان کمک بگیرید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانهی دکتر ساینا میتوانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روانشناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
منابع
[۱] Hoffman, J. I., & Christianson, R. (1978). Congenital heart disease in a cohort of 19,502 births with long-term follow-up. The American journal of cardiology, 42(4), 641–۶۴۷. https://doi.org/10.1016/0002-9149(78)90635-5